Gdy otrzymujemy pozdrowienia ze środkowego zachodu Stanów Zjednoczonych wypełnia nas radość tym większa, że kierujący je do nas mają na uwadze wyrazy pamięci i życzliwości. Głębokie doświadczenie i odwaga stawienia czoła nowym wyzwaniom sprawiły, że oni - imigranci, polskiego pochodzenia z pierwszego, czy kolejnego już pokolenia, mają swoje domy w odległej nam przestrzeni. Pamiętają jednak skąd pochodzą, albo tej pamięci najzwyczajniej poszukują. Na szczęście na wymianie pierwszych słów nie skończyło się i jesteśmy już na etapie pozytywnego dialogu. Dialogu, który inspiruje między innymi do podejmowania się różnych zadań zachęcających młodzież do pozyskania wiedzy, doskonalenia swoich umiejętności w celu nabycia kompetencji umożliwiających pozytywne odnalezienie się w przyszłości. I tak wspólnymi siłami przeprowadziliśmy konkurs dla naszych uczniów na list otwarty skierowany do Polonii Amerykańskiej. 

I miejsce zajął Bartek D. (IIIB)

II miejsce zajęła Ewelina W. (IIIB)

Wyróżnienia otrzymali: Nikola K., Bartek B., Ewa B. Adrianna B. (III B) oraz Marta N. (ID)

W uzasadnieniu, przedstawiciele Polonii w Chicago napisali, że wyróżnione osoby “were able to express themselves in the English language. They seem very confident in their writing abilities, when writing in the English language.”

To nas bardzo cieszy i osobom wyróżnionym gratulujemy! List do Polonii był kontynuacją zajęć i zastanowienia się nad historią polskiej emigracji do Chicago, o której traktuje film „Czwarta Dzielnica”.

Chicago, uważane za ważne centrum architektury amerykańskiej, jest drugim na świecie miastem, po Warszawie, pod względem zamieszkującej liczby Polaków. Pierwsze kościoły pod wezwaniem św. Stanisława Kostki (1867) i Świętej Trójcy (1873) jednocząc parafian, dały początek wielu innym wspólnotom, dla których wiara i polskość pozostała ważna w życiu. Wielki pożar miasta (1871) nie zniechęcił Polaków do tego miejsca. Powstawały kolejne parafie i dzielnice. Narratorzy pełnometrażowego filmu „Czwarta dzielnica” (‘The Fourth Partition’) zastanowili się nad: „fenomenem owej siły społecznej i politycznej, która jak czytamy w magazynie polonijnym „Rynek”: „skutkowała nie tylko aktywnym udziałem w samorządach lokalnych i władzach miejskich oraz stowarzyszeniach bratniej pomocy, ale również stworzeniem zaczątków własnej struktury militarnej – „Błękitnej Armii” gen. Józefa Hallera.”

Dwóch młodych filmowców urodzonych w Polsce: Adrian Prawica i Rafał Muskała, podjęło się zadania udokumentowania dziejów polskiej emigracji do Stanów Zjednoczonych. Szczególne zainteresowanie okazali trudnej historii Polaków decydujących się na przełomie XIX i XX wieku, w czasach gdy Polski nie było na mapie świata, szukać nowego miejsca, i których los skierował do Chicago.

Rafał Muskała o projekcie mówi, że "W Chicago funkcjonowały polskie sklepy, była wydawana prasa w języku polskim. Ludzie na co dzień mogli się czuć trochę jak w domu, mimo tego, że mieszkali po drugiej stronie oceanu. Ta wspólnota i obszar, który tworzyli, to właśnie tytułowa „Czwarta Dzielnica”. Film przedstawia chronologicznie dzieje polskiej emigracji w Stanach Zjednoczonych. Każda część filmu prezentuje inny epizod historyczny związany z inną przestrzenią Chicago".

Adrian Prawica nawiązując do przyczyn emigracji wskazuje na ekonomię, politykę, technologię, kulturę. „… to wszystko miało wpływ na nasze przybycie do Ameryki. Statki parowe i europejskie linie kolejowe w połowie XIX wieku umożliwiały podróż przez ocean, która wcześniej była bardzo długa i niebezpieczna. Pamiętajmy, że stan gospodarki w Polsce zmuszał wielu rodaków do szukania innych sposobów na utrzymanie siebie i swoich bliskich. … Z drugiej strony mamy Amerykę, która się rozwijała i potrzebowała wielu ludzi do pracy. … Wolne wybory, osobiste prawa, edukację, możliwość praktykowania swojej wiary i kultury. .... Można było swobodnie rozmawiać w swoim języku na ulicy, w restauracji czy w kościele. Można było bez żadnych obaw kształcić swoje dzieci. To było niesamowicie ważne.”

Polecam obejrzenie filmu w całości. Unikatowe materiały archiwalne wykorzystane w tej opowieści dodają jej wiarygodności, a komentarze znawców i pasjonatów zajmująco wprowadzają w problematykę dziejów amerykańskiej emigracji, czy Błękitnej Armii. Roli komentatorów podjęli się: Dominic Pacyga (Columbia College w Chicago); Donald Pienkoś (Uniwersytet Wisconsin w Milwaukee); Daniel Pogorzelski – historyk, wiceprezes Towarzystwa Historycznego Północno-Zachodniego w Chicago i przewodnik po historycznych dzielnicach tego miasta; Piotr Domaradzki – pisarz, eseista, dziennikarz i działacz polonijny, były redaktor naczelny „Dziennika Związkowego” największej polskojęzycznej gazety w Chicago; Victoria Granacki – autorka książki „Chicago’s Polish Downtown”; Jan Loryś – historyk, były dyrektor Muzeum Polskiego w Ameryce; James Pula – profesor historii, wykładowca na Uniwersytecie Purdue w Indianie, Prezydent Polish American Historical Association oraz Rod Sellers – dyrektor „Chicago Southeast Historical Society”.

W powyższym materiale wykorzystałam fragmenty wywiadu, który przeprowadziła z autorami filmu Aleksandra Czernecka. Rynek, magazyn polonijny, http://www.rynek.de/index.php?option=com_content&view=article&id=795:penometraowy-film-dokumentalny-czwarta-dzielnica&catid=34:wiadomosci&Itemid=94, 12.02.2016r.

mgr Marzanna Gromotowicz

(Na zdjęciu są uczennice wyróżnione w konkursie)