Temat ludzkiego cierpienia wywołuje w nas smutek, ale też zmusza do refleksji. Jedyne, czego możemy być pewni to śmierć, która przeważnie nastaje nieoczekiwanie, ale czasami człowiek wie. Jak to jest oczekiwać na śmierć? Wiedzieć, że to lada dzień, lada chwila i nie móc nic z tym zrobić? Jak czuli się członkowie sonderkommando, oddziału do wykonywania "zadań specjalnych" w Auschwitz-Birkenau? Na te pytania starał się odpowiedzieć Laslo Nemes, reżyser oscarowego dzieła, jakim jest film "Syn Szawła".  

Dnia 31 października klasy IIA, IIB i IIF pod opieką mgr Kystyny Kosel i mgr Żanety Soduły wybrały się do Ośrodka Kultury Filmowej na wzruszający seans o życiu więźniów w obozie koncentracyjnym, których zadaniem była obsługa komór gazowych i krematoriów. Charakterystycznym elementem filmu jest nieostre tło, mroczne obrazy oraz chaotyczne ruchy kamerą. Pozwala to skupić się odbiorcy na głównym bohaterze, którym jest Auslander Szawł. Ujęcia prowadzone są zza pleców Szawła z częstymi zbliżeniami na jego skrytą w półmroku twarz. Reżyser starał się pokazać widzom, jak niewolnicza praca, w której współuczestniczy się w holokauście może wpłynąć na psychikę ludzką, jak bardzo może wpłynąć na postrzeganie dobra i zła oraz zagubić człowieka w jego sferze moralności. Dzięki częstym zbliżeniom możemy dostrzec na twarzy Szawła brak jakichkolwiek uczuć, współczucia, jego zachowanie podobne są do "ruchów robota". Główny bohater przez większość czasu stara się pochować chłopca, który zginął w komorze gazowej.

Moim zdaniem Auslander w taki sposób chce odnaleźć w sobie resztki człowieczeństwa, konieczność pogrzebania zmarłego w towarzystwie rabina jest silną potrzebą duchową. Warto wspomnieć także o ścieżce dźwiękowej dobranej przez Melisa Laszlo. Naturalne odgłosy wielojęzycznych rozmów, komend, przekleństw, krzyków i huków jest fantastycznym elementem kreowania przestrzeni. Muzyka jest prawie nieobecna, a jeśli pojawia się w jakiejś scenie jest nieprzyjemna i wzbudza niepokój.

Gdybym miała wybrać największy plus owego filmu byłaby to zdecydowanie tonacja barw. Nemes postawił na ponure barwy, co było strzałem w dziesiątkę. Stłumione barwy, niewyraźne żółcie i czerwienie w scenach palenia zwłok czy buntu więźniów to oczywiście odniesienie do malarskich obrazów piekła lub sądu ostatecznego. Zdecydowaną zmianę tonacji można zauważyć pod koniec seansu, gdy więźniom udaje się uciec (w tym Szawł z ciałem martwego chłopca). Kolory stają się wyraziste, a na ekranie dominuje kolor zieleni symbolizujący nadzieję i młodość. Ograniczona perspektywa oglądu rzeczywistości zza pleców bohatera, czego efektem były rozmazane kadry sprawiała mi trudność w odbiorze filmu.

Poza tym myślę, że dzieło ukazujące rzeczywistość holocaustu nie powinno skupiać się jedynie na punkcie widzenia głównego bohatera, jednakże kamera podążająca za postacią daje efekt przytłoczenia oraz ciasnoty kadru, co zaliczam na plus. Współgra to doskonale z atmosferą obozową i podkreśla napięcie emocjonalne Szawła.

Ogólne wrażenie filmu jest pozytywne, na pochwałę zasługuje świetny montaż, fenomenalne dobranie barw, dobra ścieżka dźwiękowa oraz pierwszorzędne ukazanie surowej, wojennej rzeczywistości. Nasz udział w Nowych Horyzontach Edukacji Filmowej to też możliwość wysłuchania fachowej opinii na temat dzieła. Pan Leszek Szęląg wyjaśnił nam znaczenie symboliki oraz zwrócił naszą uwagę na istotne aspekty filmu, co było bardzo pomocne w zrozumieniu filmu. Jestem w stanie powiedzieć, że po obejrzeniu seansu stałam się bardziej świadomą osobą oraz że temat holokaustu zaciekawił mnie i mam zamiar pogłębiać swoją wiedzę na ten temat.

Karolina Jarkiewicz kl. IIA